Chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ em: Nguyên nhân và cách chữa trị

Do đó, chủ động tìm hiểu chứng rối loạn mất ngủ ở trẻ nhỏ để đưa con đi thăm khám, điều trị sớm là việc các bậc phụ huynh nên làm.

Rối loạn giấc ngủ ở trẻ em

Rối loạn giấc ngủ ở trẻ em là gì?

Rối loạn giấc ngủ ở trẻ em là tình trạng trẻ thường xuyên trải qua các vấn đề liên quan đến giấc ngủ. Thay vì ngủ một giấc đầy đủ và thoải mái, trẻ có thể gặp các tình huống như thức dậy nhiều lần vào ban đêm, ngủ ít hơn thời gian cần thiết, hoặc thậm chí không thể ngủ vào ban đêm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ mà còn gây hại cho sức khỏe và sự phát triển lâu dài.

Chứng rối loạn giấc ngủ khiến trẻ không thể có giấc ngủ trọn vẹn cả đêm

Những dạng rối loạn giấc ngủ ở trẻ em và dấu hiệu nhận biết

Chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ nhỏ có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như:

Rối loạn kích thích

Rối loạn kích thích giấc ngủ là một dạng phổ biến của rối loạn giấc ngủ ở trẻ em. Theo các nghiên cứu, khoảng 17,3% trẻ trong độ tuổi từ 3 – 13 và khoảng 3 – 5% trẻ trên 15 tuổi mắc phải dạng rối loạn này. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết rối loạn kích thích giấc ngủ:

• Xảy ra trong nửa đầu của giai đoạn ngủ: Các sự kiện rối loạn thường xảy ra trong khoảng thời gian đầu của giai đoạn ngủ, thường là trong nửa đầu của đêm.

• Ngủ say khó đánh thức: Trẻ bị rối loạn kích thích giấc ngủ thường ngủ rất say và rất khó đánh thức. Ngay cả khi được đánh thức, trẻ vẫn có thể tỉnh dậy trong tình trạng mơ màng.

• Phản ứng chậm khi bị đánh thức: Trong trường hợp bị đánh thức, trẻ có thể phản ứng chậm chạp hoặc có thể không nhận ra hoàn toàn.

• Nói lắp, nói mơ: Trẻ có thể nói chuyện trong giấc ngủ, thậm chí có thể nói lắp hoặc nói mơ màng một cách không rõ ràng.

• Lú lẫn sau khi thức tỉnh: Sau khi tỉnh giấc, trẻ bị rối loạn kích thích có thể lú lẫn hoặc cảm thấy mơ hồ trong một khoảng thời gian ngắn.

Mộng du

Mộng du là một tình trạng thường gặp ở trẻ em (khoảng 17%) và người lớn (4%), đặc biệt phổ biến ở những độ tuổi từ 8 đến 12. Tuy không phải là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng nó có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe nói chung của trẻ. Một số triệu chứng đặc trưng của tình trạng này là :

• Xảy ra trong nửa đầu của giai đoạn ngủ: Mộng du thường xảy ra vào khoảng thời gian đầu của giấc ngủ, thường là trong khoảng 1 – 2 giờ sau khi ngủ.

• Kích động khi ngủ: Trẻ có thể tỏ ra kích động, vùng vẫy hoặc thậm chí là nói chuyện trong giấc ngủ.

• Khó đánh thức: Người mắc mộng du thường khó bị đánh thức trong giấc ngủ sâu.

• Mở mắt khi ngủ: Một biểu hiện khá phổ biến của mộng du là mắt mở khi đang ngủ. Điều này có thể khiến cho người thân lo lắng và không biết nên làm gì để giúp người bệnh.

• Rối loạn kích thích hỗn hợp hoặc kinh hoàng khi ngủ: Trẻ bị mộng du có thể trải qua các tình trạng kích thích hỗn hợp hoặc kinh hoàng trong giấc ngủ. Điều này có thể làm cho trẻ tỉnh dậy với tâm trạng lo lắng và không thoải mái.

Ác mộng

Theo các số liệu thống kê, tỷ lệ trẻ gặp ác mộng khi ngủ dao động từ 10 đến 50%. Ác mộng thường bắt đầu xuất hiện trong giai đoạn từ 3 đến 6 tuổi và cao nhất vào khoảng từ 6 đến 10 tuổi. Dưới đây là một số biểu hiện cho thấy các con gặp ác mộng khi bị bệnh rối loạn giấc ngủ ở trẻ em:

• Xảy ra trong nửa sau của giai đoạn ngủ: Ác mộng thường xảy ra trong giai đoạn ngủ sâu. Điều đáng chú ý là trẻ có thể nhớ rất rõ những sự kiện trong giấc mơ.

• Những giấc mơ khó chịu: Trẻ có thể trải qua những giấc mơ gây khó chịu, đáng sợ trong giấc ngủ. Những tưởng tượng này có thể làm cho trẻ thức dậy với cảm giác không thoải mái.

• Tăng phản ứng giao cảm khi ngủ: Trong giấc ngủ, trẻ có thể trải qua các biểu hiện tăng phản ứng giao cảm như tăng nhịp tim, tăng hô hấp,…

• Sự thèm ngủ tăng lên: Sau một đêm mơ ác mộng, trẻ có thể trải qua sự thèm ngủ tăng lên vào ngày tiếp theo do ngủ không yên giấc.

• Liên quan đến rối loạn tâm trạng hoặc căng thẳng sau ác mộng: Ác mộng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của trẻ và gây ra sự căng thẳng, lo lắng sau khi thức dậy.

Gặp ác mộng thường xuyên sẽ khiến trẻ rơi vào trạng thái căng thẳng

Rối loạn giấc ngủ giai đoạn muộn

Rối loạn giấc ngủ giai đoạn muộn là một vấn đề khác mà nhiều thanh thiếu niên phải đối mặt. Tỷ lệ phổ biến của tình trạng này ở thanh thiếu niên dao động từ 7 đến 16%. Bệnh thường xuất hiện ở tuổi vị thành niên và khoảng 40% trẻ bị ảnh hưởng có tiền sử gia đình về rối loạn giấc ngủ giai đoạn muộn. Dưới đây là một số đặc điểm của tình trạng này:

• Khó đi vào giấc ngủ và thức dậy vào các thời điểm khác nhau trong đêm: Trẻ bị rối loạn giấc ngủ giai đoạn muộn gặp khó khăn khi cố gắng đi vào giấc ngủ vào buổi tối, và thường thức dậy vào các thời điểm khác nhau trong đêm hoặc thức cả đêm.

• Khả năng thức dậy muộn hơn so với bình thường: Một số trẻ bị rối loạn giấc ngủ giai đoạn muộn có thể thức dậy muộn hơn so với thời gian thông thường.

Chứng ngưng thở lúc ngủ

Chứng ngưng thở khi ngủ thường bắt đầu xuất hiện ở trẻ có độ tuổi từ 2 – 8, phổ biến ở các bé có các vấn đề bất thường về sọ, hội chứng Down, bệnh thần kinh cơ, chứng teo đường mật và những vấn đề sức khỏe liên quan khác. Dưới đây là một số dấu hiệu điển hình của chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em:

• Ngủ ngáy: Một trong những dấu hiệu quan trọng của chứng ngưng thở khi ngủ là ngáy. Trẻ có thể ngáy to và thường xuyên trong giấc ngủ.

• Tư thế ngủ bất thường: Trẻ có thể ngủ trong tư thế không bình thường như cổ bị trễ hoặc mở miệng.

• Đái dầm ban đêm: Chứng ngưng thở khi ngủ cũng có thể liên quan đến tình trạng đái dầm vào ban đêm ở trẻ em.

• Nhức đầu buổi sáng: Trẻ bị chứng ngưng thở khi ngủ có thể bị nhức đầu vào buổi sáng sau khi thức dậy.

• Thay đổi hành vi: Ngưng thở khi ngủ có thể ảnh hưởng đến hành vi của trẻ. Trẻ có thể trở nên chán nản, kém tập trung và giảm chú ý.

• Buồn ngủ quá mức vào ban ngày: Do không thể ngủ một giấc ngủ ngon vào ban đêm, trẻ sẽ cảm thấy buồn ngủ quá mức vào sáng hôm sau.

• Chứng dị dạng lõm ngực bẩm sinh: Một số trẻ bị chứng ngưng thở khi ngủ có thể có các dị dạng lõm ngực bẩm sinh.

Hội chứng chân không yên

Hội chứng chân không yên là một vấn đề khác liên quan đến rối loạn giấc ngủ ở trẻ nhỏ. Có khoảng 2% trẻ em mắc hội chứng này và thường xảy ra nhiều hơn ở các bé gái. Hội chứng thường bắt đầu vào buổi tối, đặc biệt là khi trẻ đang nghỉ ngơi, có thể dịu đi khi trẻ vận động hoặc thức dậy.

Dưới đây là một số dấu hiệu khác của hội chứng chân không yên:

• Rối loạn cử động: Cử động chân tay loạn xạ khi ngủ kèm cảm giác khó chịu trong chân tay.

• Thiếu sắt: Một số trường hợp của hội chứng chân không yên có thể liên quan đến thiếu sắt trong cơ thể.

• Giảm nhận thức, chú ý: Hội chứng chân không yên có thể ảnh hưởng đến hành vi và tâm trạng của trẻ, gây ra tình trạng tiêu cực, giảm khả năng nhận thức và chú ý.

• Tỷ lệ phổ biến cao hơn ở trẻ rối loạn tăng động giảm chú ý: Có sự tương quan giữa hội chứng chân không yên và rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ.

Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ ở trẻ em

Để hiểu rõ hơn về cách chữa rối loạn giấc ngủ ở trẻ em, chúng ta cần phải xác định nguyên nhân gây ra những rối loạn này. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gây rối loạn giấc ngủ ở trẻ.

Thay đổi môi trường sống

Môi trường sống thay đổi có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Khi chuyển đến nơi ở mới, trẻ chưa kịp thích nghi với môi trường có thể trải qua tình trạng lạ lẫm và tâm lý lo sợ. Sự thay đổi này có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và gây ra các rối loạn như thức giấc trong đêm, khó đi vào giấc ngủ và thậm chí gặp ác mộng.

Thiếu hụt chất dinh dưỡng

Cơ thể trẻ cần đủ dưỡng chất để phát triển và hoạt động một cách bình thường. Khi cơ thể thiếu hụt chất dinh dưỡng cần thiết, trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, dẫn đến khó ngủ và giấc ngủ không đủ sâu.

Rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, bụng óc ách, khó tiêu sẽ thấy khó chịu và ngủ không thoải mái.

Các vấn đề tâm lý

Cảm xúc tiêu cực như lo lắng, sợ hãi, căng thẳng tinh thần có thể ảnh hưởng đến quá trình thư giãn và tạo điều kiện không thuận lợi cho giấc ngủ. Trẻ có thể gặp ác mộng hoặc thức giấc nhiều lần trong đêm do những vấn đề tâm lý này.

Rối loạn sức khỏe khác

Một số rối loạn sức khỏe khác cũng có thể gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ em. Ví dụ, các bệnh liên quan đến hô hấp như hen suyễn, viêm mũi dị ứng hay cảm lạnh có thể làm cho trẻ khó thở khi ngủ và gây gián đoạn trong giấc ngủ. Các vấn đề về hệ tiêu hóa, như táo bón hoặc tiêu chảy, cũng có thể ảnh hưởng chất lượng giấc ngủ của trẻ.

Các vấn đề tâm lý ảnh hưởng nhiều đến giấc ngủ của trẻ

Tác hại của chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ nhỏ

Rối loạn giấc ngủ ở trẻ em có thể dẫn đến tác hại lớn đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ như:

Ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện

Rối loạn giấc ngủ ở trẻ nhỏ thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng uể oải và quấy khóc ở trẻ. Việc thiếu ngủ ảnh hưởng đến quá trình phát triển toàn diện của trẻ, bao gồm cả sự phát triển thể chất và trí tuệ. Trẻ có thể trở nên mệt mỏi, kém tập trung và thiếu năng lượng, ảnh hưởng đến khả năng học tập và tham gia các hoạt động hằng ngày.

Rối loạn dinh dưỡng

Rối loạn giấc ngủ ở trẻ em cũng có thể gây ra những vấn đề về dinh dưỡng cho bé. Trẻ có thể trở nên chán ăn, ăn không ngon miệng và thậm chí lười ăn. Điều này có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, khiến cơ thể không nhận đủ dưỡng chất cần thiết để phát triển bình thường.

Tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường

Rối loạn giấc ngủ có mối liên hệ với béo phì và tiểu đường ở trẻ em. Thiếu ngủ ảnh hưởng đến quá trình kiểm soát cảm giác no của trẻ, dẫn đến việc tiêu thụ thức ăn quá nhiều và tăng cân. Ngoài ra, rối loạn giấc ngủ cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình quản lý đường huyết, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

Suy giảm hệ miễn dịch và sức đề kháng

Thiếu giấc ngủ và rối loạn giấc ngủ có thể gây suy giảm hệ miễn dịch và sức đề kháng của trẻ. Giấc ngủ đủ và chất lượng là yếu tố quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và đảm bảo hệ thống miễn dịch hoạt động một cách hiệu quả. Khi trẻ không có giấc ngủ đủ, hệ miễn dịch suy giảm, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về hô hấp và kháng khuẩn.

Tình trạng tự kỷ và rối loạn tâm lý

Một tác hại nguy hiểm của rối loạn giấc ngủ ở trẻ em là tình trạng tự kỷ và rối loạn tâm lý. Thiếu ngủ có thể dẫn đến tình trạng lo âu, căng thẳng và thậm chí gây ra các vấn đề tâm lý nghiêm trọng như tự kỷ. Những biểu hiện này có thể ảnh hưởng đến khả năng xã hội hóa và tương tác xã hội của trẻ.

Rối loạn giấc ngủ về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ

Cách chữa rối loạn giấc ngủ ở trẻ em

Khi trẻ gặp rối loạn giấc ngủ, việc can thiệp kịp thời và đúng cách có thể giúp cải thiện hiệu quả. Dưới đây là một số cách chữa rối loạn giấc ngủ ở trẻ em mà cha mẹ có thể thử áp dụng:

• Thiết lập thời gian đi ngủ và thức dậy đều đặn mỗi đêm, giúp điều chỉnh hệ thống sinh học của cơ thể và tạo ra thói quen giấc ngủ tốt hơn cho trẻ.

• Tạo thói quen thư giãn trước khi ngủ cho con bằng cách cho trẻ tắm nước ấm, đọc truyện cho con nghe,…

• Đảm bảo nhiệt độ phòng ngủ mát mẻ, tắt hết đèn trong phòng để tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ.

• Thay đổi thời gian chơi của trẻ sao cho không gần giờ đi ngủ. Hoạt động quá nhiều gần giờ đi ngủ có thể khiến trẻ tỉnh táo và khó thư giãn để vào giấc ngủ.

• Tránh cho trẻ xem tivi, sử dụng máy vi tính, điện thoại di động hoặc phát nhạc trong khoảng 1 giờ trước khi đi ngủ.

Viên uống OTiV thích hợp cho trẻ trên 12 tuổi

Nếu con bạn trên 12 tuổi, có thể cân nhắc bổ sung viên uống bổ não OTiV. OTiV với thành phần chiết xuất 100% từ thiên nhiên, chứa bộ đôi tinh chất Blueberry và Ginkgo Biloba đã được các nhà khoa học Mỹ chứng minh có khả năng tăng cường máu và dưỡng chất lên não, hỗ trợ cải thiện mất ngủ một cách an toàn, hiệu quả.

Rối loạn giấc ngủ ở trẻ em là một vấn đề quan trọng cần được cha mẹ và người chăm sóc chú ý. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ và áp dụng các giải pháp thích hợp có thể giúp cải thiện tình trạng mất ngủ ở trẻ tốt hơn.