Bên cạnh tác dụng giảm cân, giảm mỡ, uống thuốc giảm cân còn có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, bao gồm chứng mất ngủ. Vì sao uống thuốc giảm cân bị mất ngủ và làm sao để cải thiện?
Thuốc giảm cân là gì? Cơ chế tác động?
Thuốc giảm cân là thực phẩm hỗ trợ giảm cân nặng cho những người có chỉ số khối (BMI) cao hơn so với mức bình thường. Các loại thuốc giảm cân, chống béo phì hiện nay hoạt động thông qua một số cơ chế điển hình là tăng tiêu hao năng lượng, ức chế sự thèm ăn, ức chế các enzyme tiêu hóa hoặc can thiệp vào quá trình hấp thu chất béo, đường từ thức ăn ở cấp độ đường ruột. (1)
Tại sao uống thuốc giảm cân bị mất ngủ?
Uống thuốc giảm cân có thể gây ra một số tác dụng phụ cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc uống thuốc giảm cân bị mất ngủ có thể tùy thuộc vào từng loại thuốc và cách dùng của mỗi người.
Thành phần thuốc giảm cân
Các thành phần trong thuốc giảm cân có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp cản trở giấc ngủ:
- Các chất chủ vận thụ thể GLP-1 (như liraglutide, semaglutide), GIP và GLP-1 (như tirzepatide) có thể gây ra tác dụng phụ ở dạ dày như tiêu chảy, buồn nôn, ợ nóng, đầy hơi, táo bón cùng các tác dụng phụ khác ảnh hưởng đến quá trình ngủ-thức.
- Các loại thuốc kích thích như phentermine có thể dẫn đến mất ngủ, tăng huyết áp, nhịp tim nhanh, bồn chồn, phụ thuộc vào ma túy, lạm dụng thuốc hoặc các triệu chứng cai thuốc.
- Các loại thuốc cản trở sự hấp thụ chất béo, chẳng hạn như orlistat, có thể dẫn đến phân có dầu, đầy hơi và phân mềm.
- Thuốc giảm cân ảnh hưởng đến chất dẫn truyền thần kinh trong não, chẳng hạn như bupropion và naltrexone có thể gây đau đầu, rối loạn giấc ngủ, khô miệng và chóng mặt cũng như các tác dụng phụ khác như buồn nôn, nôn và táo bón.
Thuốc giảm cân kém chất lượng
Sử dụng thuốc giảm cân kém chất lượng có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả mất ngủ. Một số lý do khiến thuốc giảm cân gây mất ngủ có thể bao gồm:
- Một số sản phẩm giả mạo không đảm bảo an toàn và có thể chứa các thành phần không rõ nguồn gốc.
- Một số thuốc giảm cân có thể chứa lượng lớn caffeine hoặc các chất kích thích khác, gây kích thích tăng cao và khó ngủ.
- Thông thường các sản phẩm giảm cân kém chất lượng không tuân thủ các quy định và kiểm soát của cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm, dẫn đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe người dùng.
Uống thuốc quá liều
Hầu hết, các chỉ định của thuốc giảm cân là không sử dụng trước khi đi ngủ, vì những tác động giảm cân có thể ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ. Uống thuốc giảm cân giống như sử dụng chất kích thích có nguy cơ gây nghiện cao. Các chất kích thích có nguồn gốc từ amphetamine ảnh hưởng đến các hệ thống thần kinh trong não chịu trách nhiệm tạo ra cảm giác hạnh phúc hoặc hài lòng.
Dùng thuốc giảm cân quá liều cũng tương tự như dùng quá liều cocaine hoặc meth. Lạm dụng uống thuốc giảm cân bị mất ngủ, táo bón, tăng huyết áp phổi, bệnh van tim và các triệu chứng cai thuốc nếu người bệnh ngừng dùng chúng. Việc sử dụng liên tục các thuốc ức chế sự thèm ăn thường gây đau đầu, chóng mặt và hàng loạt các vấn đề về đường ruột. Tương tự như vậy, các chất ức chế chất béo được biết là gây ra hiện tượng đổ dầu, đầy hơi khó chịu và các vấn đề tương tự về đường tiêu hóa.
Uống thuốc giảm cân bị mất ngủ nên làm gì?
Uống thuốc giảm cân bị mất ngủ có thể được cải thiện nếu bạn sử dụng theo hướng dẫn sau đây:
- Quy tắc đầu tiên khi sử dụng thuốc giảm cân là tuân thủ liều lượng và hướng dẫn cụ thể để tránh rủi ro tác dụng phụ đối với sức khỏe. Mọi sản phẩm đều cung cấp thông tin chi tiết về cách sử dụng, liều lượng và khoảng thời gian sử dụng. Ngoài ra, việc tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế cũng cần thiết trước khi quyết định sử dụng thuốc. Vì vậy, tránh lạm dụng thuốc giảm cân chỉ vì ham muốn giảm cân nhanh chóng.
- Thuốc giảm cân nên được dùng vào buổi sáng. Uống thuốc giảm cân đầu ngày giúp cơ thể bạn có nhiều thời gian hơn để xử lý thuốc. Vào thời điểm bạn chuẩn bị đi ngủ, sẽ có ít thuốc hơn trong cơ thể bạn ảnh hưởng đến giấc ngủ.
- Vệ sinh giấc ngủ để hỗ trợ bạn có được một giấc ngủ ngon sâu hơn. Tạo một thói quen đi ngủ – thức dậy cùng thời điểm giống nhau mỗi ngày. Tránh thực phẩm chứa caffeine, rượu hoặc ăn quá no gần giờ đi ngủ – điều này sẽ khiến bạn khó có được giấc ngủ sâu. Đồng thời, chuẩn bị không gian phòng ngủ mát mẻ, tối và yên tĩnh sẽ giúp bạn chìm vào giấc ngủ nhanh chóng hơn.
Lưu ý sử dụng thuốc giảm cân tránh gây mất ngủ
Lưu ý sử dụng thuốc giảm cân để tránh gây mất ngủ ban đêm nhận được sự quan tâm của nhiều người. Bạn có thể tham khảo một số lời khuyên sau đây:
- Lựa chọn thuốc có thành phần phù hợp cơ địa: Một số thành phần chính trong các loại thuốc giảm cân có thể gây ra tình trạng kích thích, tăng cường năng lượng hoặc sự tỉnh táo, điều này có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.
- Thời điểm sử dụng: Nếu bạn dùng thuốc giảm cân chứa caffeine hoặc các chất kích thích khác, hãy tránh sử dụng chúng vào buổi tối hoặc gần giờ đi ngủ. Thay vào đó, nên dùng thuốc giảm cân vào buổi sáng để giảm tác động đến giấc ngủ.
- Tham khảo ý kiến từ bác sĩ: Trước khi bắt đầu quá trình giảm cân, bạn nên thảo luận với bác sĩ. Bởi vì, không phải tất cả các loại thuốc giảm cân đều phù hợp với mọi cơ địa.
- Theo dõi tác động: Nếu bạn đã bắt đầu sử dụng thuốc giảm cân và phát hiện thuốc ảnh hưởng đến giấc ngủ, hãy ghi chép và theo dõi các triệu chứng. Sau đó, thăm khám tại các cơ sở y tế để được bác sĩ chẩn đoán và can thiệp phù hợp.
- Cân nhắc các phương pháp khác: Ngoài việc sử dụng thuốc giảm cân, hãy xem xét các phương pháp giảm cân khác như chế độ ăn uống cân đối và luyện tập thể dục. Các biện pháp này có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và không tạo ra tác dụng phụ đối với giấc ngủ.
Mất ngủ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, vì vậy quan trọng nhất là thảo luận với bác sĩ và duy trì một lối sống lành mạnh để đảm bảo rằng bạn đang giảm cân một cách an toàn và hiệu quả.
Một số mẹo giúp bạn ngủ ngon hơn về đêm
Mặc dù, giảm cân có ý nghĩa quan trọng với bạn nhưng chất lượng giấc ngủ cũng tác động rất lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Thói quen ngủ lành mạnh bạn tuân theo mỗi ngày có thể có tác động tích cực đến chất lượng giấc ngủ mỗi đêm:
- Đầu tư vào một chiếc nệm và giường ngủ tốt: Nhiều người nhận thấy việc nằm trên tấm nệm tốt, phù hợp với nhu cầu và sở thích sẽ giúp thoải mái để thư giãn. Đặc biệt là nằm trên giường thoải mái hỗ trợ tư thế cho cột sống, tránh đau nhức.
- Giảm ánh sáng, tốt nhất là để phòng ngủ tối: Tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng có thể làm mất giấc ngủ và nhịp sinh học của bạn. Hãy sử dụng rèm che cửa sổ, bịt mắt để chặn ánh sáng và ngăn ánh sáng cản trở giấc ngủ. Tránh ánh sáng chói có thể giúp sản xuất melatonin – một loại hormone thúc đẩy giấc ngủ trong cơ thể, từ đó ru ngủ cơ thể dễ dàng hơn.
- Giảm thiểu tiếng ồn: Giữ tiếng ồn ở mức tối thiểu là một phần quan trọng trong việc để giấc ngủ không bị gián đoạn. Nếu bạn không thể loại bỏ các nguồn tiếng ồn ở gần, hãy cân nhắc việc giảm bớt chúng bằng quạt, máy tạo tiếng ồn trắng, nút tai hoặc tai nghe là một lựa chọn khác để ngăn âm thanh làm phiền bạn khi bạn muốn ngủ.
- Điều chỉnh nhiệt độ phòng ngủ ở mức 25-26°C: Nhiệt độ lý tưởng có thể khác nhau tùy theo từng cá nhân, nhưng hầu hết các nghiên cứu đều ủng hộ nhiệt độ phòng ngủ ở mức 25-26°C là phù hợp để có một giấc ngủ ngon, không cảm thấy quá nóng hoặc quá lạnh.
- Ngủ ít nhất 7 giờ: Duy trì số giờ ngủ tối thiểu mỗi đêm giúp bạn có được lịch trình ngủ-thức đều đặn hơn.
- Đặt báo thức vào cùng một thời điểm mỗi ngày: Cơ thể gần như không thể quen với thói quen ngủ lành mạnh nếu bạn liên tục thức dậy vào những thời điểm khác nhau. Chọn thời gian thức dậy và tuân thủ thời gian đó, ngay cả vào cuối tuần hoặc những ngày khác mà bạn muốn ngủ nướng.
- Ngủ trưa khoảng 15-20 phút: Để ngủ ngon hơn vào ban đêm, bạn chỉ nên ngủ trưa ngắn 15-20 phút. Nếu bạn ngủ trưa quá lâu hoặc quá muộn trong ngày có thể làm xáo trộn lịch trình ngủ của bạn và khiến bạn khó ngủ hơn khi muốn. Thời điểm ngủ trưa tốt nhất là ngay sau bữa trưa vào đầu giờ chiều, thời gian ngủ trưa tốt nhất là khoảng 20 phút.
- Thư giãn 30 phút trước khi đi ngủ: Sẽ dễ ngủ hơn nhiều nếu bạn cảm thấy thoải mái bằng các hoạt động như đọc sách, giãn cơ, nghe nhạc êm dịu, thực hiện bài tập thư giãn. Đây cũng là cách giúp bạn có được trạng thái tinh thần phù hợp để ngủ.
- Ngắt kết nối thiết bị điện tử 2 giờ trước khi đi ngủ: Máy tính bảng, điện thoại thông minh và laptop… có thể khiến não bạn hoạt động liên tục, khó thư giãn để chìm vào giấc ngủ. Ánh sáng từ các thiết bị điện tử này cũng có thể ngăn chặn quá trình sản xuất melatonin tự nhiên và gây khó ngủ.
- Tiếp xúc 30 phút mỗi ngày với ánh sáng tự nhiên: Tận dụng ánh sáng tự nhiên bằng cách ra ngoài, mở cửa sổ, mở rèm… để đón ánh sáng mặt trời. Tiếp nhận một lượng ánh sáng tự nhiên sớm trong ngày có thể giúp cân bằng nhịp sinh học, góp phần xây dựng giấc ngủ chất lượng hơn.
- Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày: Tập thể dục hàng ngày mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và thúc đẩy giấc ngủ ngon. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên bạn không nên tập thể dục cường độ cao gần giờ đi ngủ vì nó có thể cản trở khả năng ổn định hiệu quả của cơ thể trước khi ngủ.
- Hạn chế Caffeine sau 2 giờ chiều: Đồ uống có chứa caffein bao gồm cà phê, trà, soda… có thể giúp bạn vượt qua cơn buồn ngủ ban ngày, nhưng có thể gây ra tình trạng thiếu ngủ lâu dài. Để tránh hệ lụy, hãy theo dõi lượng caffeine tiêu thụ ban ngày và tránh dùng sau 2 giờ chiều, vì có thể là rào cản khiến bạn khó đi vào giấc ngủ.
- Hạn chế sử dụng Nicotine và khói thuốc: Tiếp xúc với khói thuốc, kể cả thụ động, cũng có thể khiến bạn khó đi vào giấc ngủ và ngủ chập chờn. Nicotine là một chất kích thích và đặc biệt việc sử dụng nicotine vào buổi tối đã được phát hiện là có thể làm gián đoạn giấc ngủ.
- Sử dụng sản phẩm thiên nhiên giúp cải thiện mất ngủ
Sau nhiều năm nghiên cứu, các nhà khoa học đã thành công trong việc chiết xuất các dưỡng chất có khả năng chống lại sự tăng sinh quá mức của gốc tự do từ thiên nhiên. Cụ thể, hoạt chất như Anthocyanin và Pterostilbene trong quả Blueberry (Việt quất), cùng với Flavonoid và Terpenoid trong Ginkgo Biloba (Bạch quả). “Bộ đôi” dưỡng chất này hiện có trong viên uống bổ não OTiV của Mỹ.
Các dưỡng chất quý có trong OTiV dễ dàng vượt qua hàng rào máu não, làm giảm hoạt động của gốc tự do, ngăn chặn tổn thương mạch máu, gia tăng tuần hoàn máu não. Nhờ vào các cơ chế này, các vấn đề liên quan đến giấc ngủ cũng được hỗ trợ cải thiện một cách an toàn và hiệu quả.
Song song với những lưu ý để tránh uống thuốc giảm cân bị mất ngủ, mỗi người nên chủ động bảo vệ và xây dựng giấc ngủ tự nhiên bằng thói quen khoa học, lành mạnh.